Toen we net begonnen met onze zoektocht naar een gifvrij leven, was het grondig lezen van de ingrediënten op de verpakking van onze verzorgingsproducten een topprioriteit (en dat is eigenlijk niet veranderd). We waren op zoek naar schadelijke, hormoonverstorende chemicaliën die een negatieve invloed kunnen hebben op onze gezondheid. We kwamen erachter dat veel van de producten die we gebruikten de termen 'parfum' of 'aroma' bevatten in de ingrediëntenlijst. Maar wat dat dan precies inhield, werd ons niet meteen duidelijk. Tot onze verbazing ontdekten we - na best wat uren van onderzoek - dat achter het woordje 'parfum' of 'aroma' soms wel honderden chemicaliën schuil gaan. We vroegen ons dan ook af: hoe zit het eigenlijk met geurstoffen in onze cosmetica?
Wat zijn fragrances (geurstoffen) eigenlijk?
Een geurstof, vaak beter bekend in het Engels als fragrance, is elke stof die wordt gebruikt om een bepaalde geur te creëren. De International Fragrance Association definieert fragrance als volgt:
Let op: geurstoffen kunnen ook worden gebruikt om ‘geurloze’ producten te maken. De geurstoffen worden dan ingezet om - vieze - natuurlijk voorkomende geuren te maskeren. Het is dus niet zo dat geurstoffen alleen voorkomen in producten die 'lekker' ruiken.
Wat betekent 'parfum' of 'aroma' op een etiket?
Pak eens een random verzorgingsproduct uit je badkamer en kijk of er ergens het woordje 'parfum' of 'aroma' opstaat. De kans is groot dat je een van de termen op de ingrediëntenlijst zult vinden. Het verwarrende is dat onder de term 'parfum' of 'aroma' vaak tientallen tot wel honderden chemicaliën schuilgaan. Wanneer je 'parfum' of 'aroma' leest op een etiket van een verzorgingsproduct, moet je dit dus NIET als één ingrediënt zien, maar als een VERZAMELNAAM voor chemicaliën die zijn toegevoegd aan het product om het een bepaalde geur te geven.
Verborgen geurstoffen in verzorgingsproducten
Huh, maar alle ingrediënten in een verzorgingsproduct moeten toch op het etiket staan? Waarom staat er dan alleen 'parfum' en niet een lijst van de individuele geurstoffen?
Wat er precies op een etiket van een verzorgingsproduct moet staan, is in de EU geregeld in de Cosmetica-verordening (Verordening nr. 1223/2009). Volgens artikel 19, lid 1 van deze verordening moet op de verpakking van een cosmeticaproduct inderdaad een lijst van ingrediënten vermeld worden. Maar voor geurstoffen wordt er een uitzondering gemaakt:
Parfum- en aromacomposities en grondstoffen daarvan worden aangegeven door de termen „parfum” of „aroma”.
Dit betekent dus dat je veel geurstoffen die in een verzorgingsproduct zitten, niet terugvindt in de ingrediëntenlijst op de verpakking. Slechts een aantal specifieke geurstoffen (26 om precies te zijn) moet individueel op het etiket worden vermeld. De rest verschuilt zich achter het woord 'parfum'. Voor de parfumindustrie (overigens goed om te weten dat dit een miljardenindustrie betreft) natuurlijk best prettig. Er is niemand die ze op de vingers kijkt. Wel probeert de parfumindustrie zichzelf een beetje in toom te houden door zichzelf te reguleren via de IFRA: een organisatie die in 1973 werd opgericht in Genève om de collectieve belangen van de parfumindustrie te vertegenwoordigen. De IFRA maakt zijn eigen veiligheidsregels voor geurstoffen, die alle leden geacht worden te respecteren. IFRA doet ook z’n eigen onderzoek via het gelinkte Research Institute for Fragrance Materials - bijvoorbeeld over de veiligheid van geurstoffen. Die onderzoeken worden vaak uitgevoerd door grote ondernemingen in de parfumindustrie. Tsja, hoeveel vertrouwen je moet hebben in een zelfregulerend orgaan voor een miljardenindustrie… dat laten we helemaal aan jou over ;)
Goed, wanneer je je bedenkt dat de 2022 editie van de IFRA Transparency list 3619 geurstoffen bevat, is die EU-lijst van 26 stoffen wel enigszins minimalistisch. Hoewel niet alle fragrances die op de IFRA list staan natuurlijk schadelijk zijn voor onze gezondheid, is van sommige al bewezen dat ze verband houden met gezondheidsproblemen, zoals allergieën, kanker, vruchtbaarheidsproblemen en geboorteafwijkingen. Helaas is er nog geen algemeen verbod voor dergelijke chemicaliën.
Wij vinden het problematisch dat fabrikanten niet verplicht zijn om de specifieke geurstoffen die ze gebruiken te onthullen. Zo blijft het voor de consument immers een mysterie wat er precies in die 'parfum' of 'aroma' zit.
Zijn geurstoffen in verzorgingsproducten schadelijk voor je gezondheid?
Niet alle geurstoffen die je terugvindt in jouw verzorgingsproducten zijn schadelijk. Tegelijkertijd blijkt uit steeds meer onderzoek dat veel (populaire) cosmetica-producten wel degelijk (veel) schadelijke chemicaliën bevatten. Geurstoffen spelen hier helaas een grote rol in. Zo bleek uit onderzoek van de BCPP (Breast Cancer Prevention Partners) in de door hun geteste cosmetica-producten, dat geurstoffen de overgrote meerderheid vormden van de chemicaliën die in verband worden gebracht met schadelijke chronische gezondheidseffecten. Denk dan aan ftalaten, parabenen en muskverbindingen.
Hoewel het nog niet duidelijk is vanaf welk niveau van exposure er gezondheidsproblemen zouden kunnen optreden, maken wetenschappers zich steeds meer zorgen over de 'cocktail van chemicaliën' waaraan we worden blootgesteld. In andere woorden: hoewel 1 lage dosis chemicaliën in die deodorant van je misschien niet veel kwaad kan, is het cumulatieve effect van langdurige blootstelling aan chemicaliën in verzorgingsproducten wel degelijk een bron van bezorgdheid.
Verzorgingsproducten zonder schadelijke geurstoffen
De huidige wet- en regelgeving is niet toereikend om consumenten te beschermen tegen schadelijke (verborgen) geurstoffen. Zelfs met het lezen van de volledige ingrediëntenlijst krijg je geen volledig beeld van de chemicaliën die in je cosmetica-producten zitten. Ons advies is daarom om het heft in eigen hand te nemen en je blootstelling aan schadelijke chemicaliën zoveel mogelijk te beperken. Oftewel: LESS TOXIC PLEASE!
Een paar concrete tips:
- Verminder het aantal verzorgingsproducten dat je gebruikt.
- Ga op zoek naar cosmetica bedrijven die wél een volledige ingrediëntenlijst geven (inclusief dus alle geurstoffen) en check of daar schadelijke chemicaliën tussen zitten. Niet weten waar je moet beginnen met het uitvoeren van zo’n check? Een goed begin is om te kijken of de ingrediënten op de Red list staan van de organisatie Safe Cosmetics.
- Maak je eigen verzorgingsproducten.
- Kies voor producten die niet het woord 'parfum' op de ingrediëntenlijst hebben staan.
- Hou onze Less Toxic Please-shop in de gaten voor cosmetica zonder giftige geurstoffen.
Disclaimer (Do Your Own Research): We delen met alle liefde onze ervaringen en kennis met je die we hebben opgedaan in onze zoektocht naar een gifvrij leven. Tegelijkertijd willen we wel benadrukken dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jouw gezondheid (dat spreekt voor zich, toch?). De informatie die we hier delen is bedoeld voor algemene educatieve doeleinden en is geen persoonlijk medisch advies. Iedereen is uniek, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.