Wij aten altijd best wel ‘gezond’, dachten we. Maar terwijl we ons tegoed deden aan een bord vol groenten of fruit, kregen we ook een flinke dosis ongewenste chemische bijgerechten voorgeschoteld. Waarom is biologisch eten eigenlijk zoveel gezonder? Laten we eens kijken naar de schadelijke chemicaliën die we ongemerkt binnenkrijgen en ontdekken hoe biologisch eten een verschil kan maken voor onze gezondheid.
Het giftige geheim van bespoten voedsel
Laten we eerlijk zijn, een frisse salade lijkt minder aantrekkelijk als je weet dat ze met een chemisch sausje komt. Traditionele landbouw gebruikt een scala aan pesticiden en herbiciden om de boel ongedierte- en onkruidvrij te houden. Klinkt handig, maar die chemicaliën blijven niet alleen op de plantjes zitten – ze belanden ook in je lijf. En daar worden we niet blij van.
Je hoeft geen Einstein te zijn om te begrijpen dat chemicaliën die insecten en planten doden niet al te lief zijn voor ons lichaam. Studies hebben pesticiden en herbiciden gelinkt aan werkelijk alles, van hormonale verstoringen tot verhoogde risico's op kanker. Klinkt als een gerecht dat we liever overslaan, nietwaar?
Pesticiden: de onzichtbare vijand
Pesticiden zijn een van de grootste zorgen als het gaat om niet-biologische voeding. Deze stoffen worden gebruikt om insecten en andere plagen te bestrijden die gewassen kunnen beschadigen. Helaas zijn pesticiden niet selectief en kunnen ze ook nuttige insecten en zelfs bodemmicro-organismen doden. Deze chemicaliën komen ook op ons bord terecht.
Studies hebben aangetoond dat blootstelling aan bepaalde pesticiden kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Bijvoorbeeld, synthethische pyretroiden en organofosfaten zijn in verband gebracht met neurologische problemen en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen.
Herbiciden en andere schadelijke chemicaliën
Naast pesticiden worden ook herbiciden gebruikt: chemische stoffen om ongewenste planten of onkruid te bestrijden. Zo wordt glyfosaat (de actieve stof in het populaire middel Roundup) veel gebruikt in de conventionele landbouw. Glyfosaat is door de Wereldgezondheidsorganisatie geclassificeerd als "waarschijnlijk kankerverwekkend" voor mensen. Toch wordt het nog steeds op grote schaal gebruikt, wat betekent dat residuen ervan op onze groenten en fruit kunnen zitten.
Ook zijn er fungiciden en andere chemicaliën die worden gebruikt om schimmels en ziektes in gewassen te bestrijden. Net als pesticiden en herbiciden kunnen ook deze stoffen schadelijke effecten hebben op de menselijke gezondheid en het milieu.
Het verschil tussen biologisch en niet-biologisch
Wat maakt biologisch eten anders? Biologische landbouwmethoden vermijden het gebruik van synthetische pesticiden, herbiciden en kunstmest. In plaats daarvan maken biologische boeren gebruik van natuurlijke bestrijdingsmethoden en organische meststoffen om gewassen te beschermen en te voeden. Hier zijn een paar fundamentele verschillen:
- Geen synthetische pesticiden: Biologische boeren gebruiken natuurlijke bestrijdingsmiddelen, zoals insecten die plagen opeten, feromoonvallen en biologische afweermiddelen. Dit vermindert de kans op schadelijke chemische residuen op het voedsel.
- Natuurlijke meststoffen: In plaats van synthetische meststoffen die de bodem kunnen uitputten en het milieu kunnen vervuilen, gebruiken biologische boeren compost en dierlijke mest om de bodem te verrijken. Dit bevordert de bodemgezondheid en vermindert de noodzaak voor chemische inputs.
- Beperkt gebruik van antibiotica en hormonen: In de biologische veeteelt worden antibiotica en groeihormonen alleen gebruikt als laatste redmiddel. Dit helpt bij het verminderen van het risico op antibioticaresistentie en hormoonverstoring bij mensen.
- Behoud van biodiversiteit: Biologische boeren streven ernaar om een diverse mix van gewassen te verbouwen en wisselen regelmatig van teelt om de bodemgezondheid te verbeteren en plagen te verminderen zonder chemicaliën.
- Geen genetisch gemodificeerde organismen (GGO's): Biologische landbouw vermijdt het gebruik van GGO's, wat betekent dat je voeding eet die niet genetisch gemanipuleerd is om resistent te zijn tegen bepaalde pesticiden of herbiciden.
PFAS: forever chemische troep
Naast de meer bekende pesticiden en herbiciden, is er nog een ander heel groot probleem: de PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen). Deze 'eeuwige chemicaliën' met hun water- en vetafstotende eigenschappen worden niet alleen gebruikt voor koekenpannen, maar ook voor pesticiden. Nederland is zelfs koploper in het spuiten van pesticiden waar PFAS in zit!
PFAS zijn bijzonder problematisch omdat ze zo goed als niet afbreekbaar zijn en dus voor altijd in het milieu en in ons lichaam blijven. Ze zijn in verband gebracht met tal van gezondheidsproblemen, waaronder kanker, leverbeschadiging, schildklieraandoeningen en verminderde immuniteit.
Door biologisch te eten, verminder je de kans op blootstelling aan deze gevaarlijke stoffen, omdat biologische landbouwpraktijken geen gebruik maken van synthetische bestrijdingsmiddelen. Dus ja, biologisch betekent ook minder van deze gevaarlijke chemische indringers.
Van bodem tot bord: biologisch is beter
Biologisch eten gaat niet alleen over het vermijden van schadelijke chemicaliën; het gaat ook over het ondersteunen van een duurzamer landbouwsysteem dat beter is voor de planeet. Biologische landbouwmethoden bevorderen biodiversiteit, verbeteren de bodemgezondheid en verminderen watervervuiling. Door te kiezen voor biologische producten, steun je een landbouwsysteem dat respect heeft voor de natuur en dat werkt aan een gezonde toekomst voor zowel mensen als het milieu.
Het is een win-win situatie: wij krijgen gezonder voedsel, en Moeder Natuur krijgt een welverdiende pauze van al die chemische bombardementen. Laten we hopen dat veel meer boeren snel gaan overschakelen naar biologische landbouw, want het aandeel biologische landbouw in Nederland bedraagt nu nog maar zo’n 4%. Ter vergelijking: in Oostenrijk gaat het om meer dan 25%!
Praktische tips voor het overstappen naar biologisch eten
- Begin klein: Vind je biologisch te duur? Begin dan eens met het vervangen van een paar veelgebruikte producten door hun biologische tegenhangers. Als je bijvoorbeeld elke dag een appeltje eet, kun je die vanaf nu biologisch shoppen.
- Kijk naar de Dirty Dozen en Clean Fifteen: De Environmental Working Group (EWG) publiceert jaarlijks lijsten van groenten en fruit die de meeste en minste pesticiden bevatten. Door de "Dirty Dozen" biologisch te kopen en de "Clean Fifteen" niet, kun je geld besparen.
- Lokale boerenmarkten: Koop meer lokaal en seizoensgebonden. Boerenmarkten zijn geweldige plekken om verse, biologische producten te vinden die niet de lange weg van het veld naar de supermarkt hebben afgelegd. Check ook zeker eens de Lokalist, voor adresjes in de buurt met biologische producten.
- Lees labels: Let op certificeringen zoals het EU-biologisch label of het Demeter keurmerk voor biodynamische producten. Deze labels garanderen dat de producten voldoen aan strenge normen voor biologische productie.
- Eigen moestuin: Heb je groene vingers? Overweeg dan om je eigen groenten en kruiden te verbouwen (wel eerst je grond laten testen). Verser dan dat wordt het niet en het geeft bovendien veel voldoening om het hele proces van zaadje tot vrucht mee te maken. Plus, je weet zeker dat je voedsel onbespoten is.
- Oogsttuin: Geen zin om te moestuinieren? Er zijn steeds meer biologische moestuinen in het land waar je tegen betaling (vaak in de vorm van een abonnement) zelf je groenten en fruit kunt oogsten. In Utrecht heb je bijvoorbeeld De Moestuin. Leuk om te doen en vaak redelijk betaalbaar!
Less is more: minder chemische rommel
Voor ons is biologisch eten een no-brainer. Sinds we biologisch zijn gaan eten, hebben we zoveel positieve veranderingen in ons leven opgemerkt. Onze energielevels zijn gestegen, onze huid ziet er gezonder uit en we voelen ons gewoon beter in ons vel. Het lijkt misschien een kleine verandering, maar de impact op ons welzijn is enorm. En dat vinden wij zeker het geld waard. Liever gezonder voedsel dan de zoveelste trui in onze kledingkast.
Biologisch eten is niet zomaar een trend; het is een bewuste keuze voor een gezondere toekomst. Door te kiezen voor biologisch verminder je je blootstelling aan schadelijke chemicaliën zoals pesticiden, herbiciden en PFAS. Bovendien steun je een landbouwsysteem dat beter is voor de planeet. Dus de volgende keer dat je in de supermarkt staat, denk aan de verborgen chemische ingrediënten in niet-biologische producten en kies voor puur, natuurlijk en biologisch. Jouw lijf (en de aarde) zullen je dankbaar zijn!
Disclaimer (Do Your Own Research): We delen met alle liefde onze ervaringen en kennis met je die we hebben opgedaan in onze zoektocht naar een gifvrij leven. Tegelijkertijd willen we wel benadrukken dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jouw gezondheid (dat spreekt voor zich, toch?). De informatie die we hier delen is bedoeld voor algemene educatieve doeleinden en is geen persoonlijk medisch advies. Iedereen is uniek, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.