"Advies aangescherpt: speel niet in zeeschuim, maar strandganger weet van niets", kopte de NOS eind juli (lees het artikel). Paniek alom… We horen je denken: zit er dan echt óveral PFAS in? Zelfs in het zeeschuim tijdens een gezellig dagje strand met het gezin? Mogen we straks helemaal niks meer?
Een korte opfrisser: wat zijn PFAS ook alweer?
PFAS – Per- en polyfluoralkylstoffen – vormen een grote groep door de mens gemaakte chemicaliën, bestaande uit fluor- en koolstofatomen die zich aan elkaar binden. Deze binding maakt ze bijna onverwoestbaar, al lijkt er licht aan het einde van de tunnel (lees vooral eens dit artikel over een mogelijke doorbraak in de strijd tegen PFAS).
Ja, PFAS zijn helaas overal. Ze komen op allerlei manieren in het milieu terecht. Denk bijvoorbeeld aan die regenjas met een waterafstotende PFAS-coating, of het blusschuim van de brandweer dat in de grond trekt.
Wat weten we eigenlijk (nog niet) over PFAS in zeeschuim?
Eigenlijk weten we niet zoveel. Het aantal metingen naar PFAS in zeeschuim is nog beperkt, zowel in Nederland als internationaal. Er is dus nog maar weinig bekend over de aanwezigheid van PFAS in de kuststrook. Dit geldt voor alle vormen van onderzoek, zoals metingen in de bodem, het grondwater, het zeeschuim en de depositie van stoffen. De onderzoeken die er zijn (zoals die van VITO, 2023, NIRAS, 2022, en RIVM, 2023) laten grote regionale verschillen zien. Het is dus nog niet duidelijk of de concentraties PFAS overal langs de kust verhoogd zijn, hoewel de eerste meetresultaten in die richting wijzen (bron: PFAS in sea spray aerosolen en zeeschuim, conceptueel model Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat).
Is zeeschuim echt zo risicovol voor onze gezondheid?
En stel dat er inderdaad meer PFAS in zeeschuim zit… Wat betekent dit voor ons? Loop je dan echt veel risico als je bijvoorbeeld één dagje per jaar naar Castricum aan Zee gaat? Uit alle onderzoeken blijkt dat we nog niet goed weten hoe factoren zoals de duur van een zwembeurt, het aantal zwembeurten per jaar, en de lichaamsoppervlakte die in contact komt met zeeschuim, het risico voor de mens (en dier) beïnvloeden.
En laten we ook niet vergeten dat zeeschuim vooral voorkomt tijdens onrustige herfst- en winterstormen. De kans dat je tijdens een zomerse stranddag in een dikke laag zeeschuim terechtkomt, is dus vrij klein.
Wat nu?
Moeten we met man en macht zeeschuim vermijden als we nog een laatste zomerse duik willen nemen in de Noordzee? Heel eerlijk, wij weten het niet zo goed. Naar onze mening is er veel meer (en vooral beter) onderzoek nodig voordat we echt kunnen zeggen hoe risicovol het is als je per ongeluk wat zeeschuim binnenkrijgt tijdens je jaarlijkse stranddag. Op dit moment lijkt het ons nog te voorbarig om te zeggen dat we zeeschuim overal moeten vermijden. Bovendien zijn er naar onze mening veel andere 'PFAS'-vraagstukken die dringender om aandacht vragen. Wat dacht je van PFAS in (kinder-)kleding? De textielindustrie is namelijk een van de grootste gebruikers van PFAS.
Hoe denk jij hierover? Laat het gerust weten in de reacties, we zijn benieuwd!