We hebben allemaal wel eens het dilemma gehad: biologisch of niet-biologisch voedsel? En eerlijk is eerlijk, soms is biologisch gewoon niet haalbaar – hoe graag we ook willen. Of het nu om budget, beschikbaarheid of gewoon gemak gaat. Dan is het fijn om wat trucjes achter de hand te hebben die de hoeveelheid giftige stoffen in je eten beperken. In deze blog onderzoeken we welke methoden er zijn om gifstoffen uit niet-biologisch voedsel te verwijderen en in hoeverre ze effectief zijn.
Wassen werkt niet bij PFAS pesticiden
Laten we beginnen met het slechte nieuws. Je weet wel, die troostende gedachte dat je alle pesticiden er gewoon af kunt wassen? Nou, dat is dus een fabeltje. En zeker in het geval van PFAS-pesticiden. PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) zijn immers chemische stoffen die water-, vet- en vuilafstotend zijn. Ze worden vaak gebruikt in verpakkingen maar ook – en dit weet lang niet iedereen – in de landbouw. Nederland is zelfs koploper in het spuiten van pesticiden waar PFAS in zit! En omdat ze zo goed bestand zijn tegen water, kun je ze er niet zomaar afspoelen. PFAS blijven gewoon lekker zitten.
Met alle gevolgen van dien. PFAS staan bekend als ‘forever chemicals’ omdat ze niet of nauwelijks afbreken in het milieu en in je lichaam. Oftewel, ze hopen zich op. Dat kan op de lange termijn schadelijke effecten hebben op je gezondheid. Denk aan leverproblemen, hormoonverstoring en een verhoogd risico op bepaalde kankers. Hallo body burden. Volgens het RIVM komt, van alle PFAS die mensen binnenkrijgen, meer dan 70 procent uit voedsel. Voedsel is dus de belangrijkste oorzaak van PFAS in je lichaam, iets om goed te beseffen!
Wat kun je doen?
Nu we weten dat je met wassen PFAS niet kunt verslaan, blijft de vraag: wat kun je dan wel doen? De volgende methoden om gifstoffen uit eten te verwijderen, circuleren veel op het internet:
Groenten en fruit schillen: Veel pesticiden en andere chemische stoffen hopen zich op in de schil van fruit en groenten. Door deze te verwijderen, kun je een (aanzienlijk) deel van de gifstoffen vermijden. Maar zeker niet alles, want bestrijdingsmiddelen kunnen via de schil ook in de vrucht komen. Over het algemeen geldt: hoe dikker de schil, hoe minder pesticiden erbinnen dringen. Ananas bijvoorbeeld, heeft een dikke schil en zal dus minder pesticiden opnemen. Komkommer, met zijn dunne schil, is een ander verhaal. (Die kun je ook beter biologisch kopen, omdat uit onderzoek blijkt dat de Nederlandse komkommer sterk vervuild is.)
Je voedsel koken: Hitte kan helpen om bepaalde pesticiden af te breken. Hoewel het zeker niet alle chemicaliën verwijdert, kan het soms wel helpen om de hoeveelheid te verminderen.
Wassen met baking soda, zout of azijn: Je producten wassen met baking soda kan ook helpen bepaalde pesticiden voor een deel te verwijderen. Hiervoor kun je je groenten en fruit een kwartiertje laten weken en ze daarna goed afspoelen. Een zoutoplossing of azijn kan eveneens helpen om sommige soorten pesticiden van je producten te halen. De populaire Aquapure reiniger werkt bijvoorbeeld met zout. De reiniger breekt de moleculaire structuur van verontreinigingen af en zet ze om in onschadelijke, niet-giftige stoffen.
Waarom deze methoden maar deels nuttig zijn
Hoewel bovenstaande methoden zeker kunnen bijdragen aan minder gif op je eten, bieden ze helaas geen quick fix. Met schillen kun je bijvoorbeeld wel een (aanzienlijk) deel van de gifstoffen elimineren, maar er blijven toch restjes in het vruchtvlees achter. Hoeveel dit precies is, verschilt zoals gezegd per product – hoe dunner de schil, hoe meer pesticiden er binnendringen.
Hoewel baking soda, azijn en zout verder heel nuttig kunnen zijn voor het verwijderen van oppervlakteverontreinigingen, zijn ze niet effectief voor het verwijderen van PFAS van groenten en fruit. PFAS zijn immers chemisch stabiele verbindingen en super hardnekkig. Het is onwaarschijnlijk dat deze stoffen met ‘superpowers’ zich laten afschrikken door wat azijn.
Voor de Aquapure, die voor velen klinkt als een droom die uitkomt, geldt hetzelfde verhaal. De technologie die Aquapure gebruikt, is geweldig voor pesticiden aan de buitenkant, maar dringt niet door tot diepere lagen en beschermt niet tegen chemische stoffen die in de structuur van het voedsel zijn opgenomen. Ook is het onwaarschijnlijk dat het apparaatje PFAS eruit kan filteren. En die PFAS zijn tenslotte het meest problematisch want eenmaal in ons lichaam willen ze niet meer weg.
Biologisch of niet-biologisch: that’s the question
Hoewel je dus zeker dingen kunt doen om de hoeveelheid pesticiden op je groenten en fruit te verminderen, blijft de situatie allesbehalve ideaal. Met name de PFAS zijn een enorm probleem. Wij raden je daarom aan toch zoveel mogelijk biologisch te eten. En nee, biologisch is niet heilig en ook in de biologische landbouw kunnen bepaalde bestrijdingsmiddelen worden ingezet. We know. Die zijn echter niet synthetisch en veel minder giftig. Over het algemeen worden producten met het Demeter keurmerk (het keurmerk voor biodynamisch, een stapje verder dan biologisch) als de beste, less toxic optie gezien.
Uit onderzoek is gebleken dat het glyfosaatgehalte in het lichaam sterk daalt zodra er wordt overgestapt op biologisch eten. Ook blijkt dat biologisch voedsel aanzienlijk minder PFAS bevat. Dat betekent weer dat je niet alles steeds hoeft te schillen en dus meer waardevolle voedingsstoffen behoudt. Die we allemaal zo ontzettend hard nodig hebben… Biologisch gaat natuurlijk ook veel verder dan jouw eigen gezondheid. Je maakt je sterk voor een schonere aarde, een schonere planeet, waar hopelijk onze kinderen en kleinkinderen straks nog steeds van kunnen genieten.
De gulden middenweg?
Biologisch (of biodynamisch) blijft naar onze mening gewoon de betere weg. Een eigen moestuin - of zoiets als een abonnement bij een biologische oogsttuin - is natuurlijk het allerbeste (en dan niet op vervuilde grond uiteraard). Biologische boodschappen staan bij ons op nr. 2. Maar realistisch bekeken is dit voor veel mensen financieel niet (altijd) haalbaar. Wij schrikken zelf ook van de prijzen als we een tasje bio-producten afrekenen bij de kassa. Boodschappen zijn belachelijk duur geworden. Maar door een paar slimme keuzes te maken, kun je je blootstelling aan schadelijke stoffen verminderen EN geld besparen. Hoe?
TIP 1: Investeer in biologisch voor de producten die bekend staan als de ‘Dirty Dozen’ (de 12 soorten groenten en fruit die het meest besmet zijn met pesticiden, zoals aardbeien, appels en spinazie) en wees wat relaxter met de ‘Clean Fifteen’ (de 15 soorten die minder vatbaar zijn voor pesticiden, zoals avocado’s, uien en watermeloen). Dit gaat je echt geld besparen! Natuurlijk ook deze ‘schone’ producten wel altijd eerst wassen om stof en vuil te verwijderen, liefst met een groenteborstel.
TIP 2: Kijk eens of je meer seizoensgebonden en lokaal kunt eten. Lokaal geteeld voedsel heeft vaak minder pesticiden nodig, omdat het minder lang hoeft te worden opgeslagen en vervoerd. Bovendien, seizoensgebonden groenten en fruit zijn goedkoper en verser.
TIP 3: We snappen het helemaal als je geen tijd of ruimte hebt voor een moestuin. Maar wat kruidenpotten in de tuin zetten kan iedereen. Zeker als je vaak met verse kruiden strooit, kan zo’n ogenschijnlijk kleine verandering al heel veel impact maken. Ook een leuk projectje om samen met kinderen te doen!
TIP 4: Blijf steeds variëren in je eten. Dat blijft echt een belangrijke. Eet gevarieerd om de blootstelling aan bepaalde pesticiden en gifstoffen te verminderen. Op die manier eet je bijvoorbeeld niet te vaak een voedingsmiddel met hoge concentraties PFAS. Denk aan kabeljauw, zalm uit blik, tonijn of vissticks.
Disclaimer (Do Your Own Research): We delen met alle liefde onze ervaringen en kennis met je die we hebben opgedaan in onze zoektocht naar een less toxic leven. Tegelijkertijd willen we wel benadrukken dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jouw gezondheid (dat spreekt voor zich, toch?). De informatie die we hier delen is bedoeld voor algemene educatieve doeleinden en is geen persoonlijk medisch advies. Iedereen is uniek, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.
*Deze blog bevat affiliate-links, wat betekent dat als je op de affiliate-link klikt en een artikel koopt, wij een commissie ontvangen. Daarmee kunnen we nieuwe producten gaan testen en de less toxic community uitbreiden. Meer weten over hoe we producten selecteren en we onze integriteit behouden? Bekijk onze selectieprocedure.