PFAS in menstruatieondergoed: hoe zit ‘t precies?

Je menstruatie is vaak al stressvol genoeg zonder je zorgen te maken over de veiligheid van menstruatieproducten. Tussen verontrustende nieuwtjes over giftige chemicalien in tampons en recente onthullingen over PFAS in menstruatieondergoed (ken je het Thinx-schandaal?), is het begrijpelijk dat je je afvraagt hoe je in hemelsnaam veilig met je menstruatie kunt omgaan.

In deze blog proberen we uit te leggen hoe het zit met PFAS in menstruatieondergoed en wat wij aanraden als je een low tox menstruatie belangrijk vindt.

Non-toxic menstruatieproducten

Voordat we je alles vertellen over PFAS in menstruatieondergoed en non-toxic alternatieven, willen we je eerst nog wat meer vertellen over het belang van NATUURLIJKE en VEILIGE menstruatieproducten (hoofdletters omdat we echt even je aandacht willen trekken).

Wat het blootstellen aan giftige stoffen via menstruatieproducten namelijk zo ernstig maakt, is dat maandverband en tampons in contact komen met enkele van de meest gevoelige en absorberende huid op het vrouwelijk lichaam. De huid van je vulva en vagina werkt anders dan de huid op andere delen van je lichaam. Een belangrijk verschil is dat het vaginale weefsel een hoge absorptiecapaciteit heeft. Dit komt doordat de wanden van de vagina veel bloedvaten en lymfevaten bevatten die dicht bij het oppervlak van de huid liggen. Hierdoor wordt de vagina een "doorlaatbare ruimte", wat betekent dat alles wat we erin stoppen gemakkelijk door de huid kan worden opgenomen en in onze bloedbaan kan belanden. Een hele mooie eigenschap, maar het kan ook een potentieel risico vormen als het gaat om schadelijke stoffen in menstruatieproducten.

Ondanks het belang van veilige menstruatieproducten (vrouwen gebruiken immers tientallen jaren lang maandverband, tampons…) is het nog steeds niet gebruikelijk voor bedrijven om te onthullen wat er precies in menstruatieproducten zit. En dat vinden we vreemd.

Wat is menstruatieondergoed?

Oké, laten we terugkeren naar het oorspronkelijke onderwerp van de blog en de basis eens goed bekijken: want, wat is menstruatieondergoed eigenlijk? 

Menstruatieondergoed is ontworpen om een beetje te werken zoals een traditioneel maandverband, omdat het bloed kan opnemen, maar in tegenstelling tot een wegwerpbaar maandverband, kan het ondergoed worden gewassen en hergebruikt. Je draagt menstruatieondergoed dus als een normale onderbroek. 

Materialen van menstruatieondergoed

Vaak bestaat het kruisje van menstruatieondergoed uit drie tot vier lagen, waarbij het eerste laagje sneldrogend, absorberend en antibacterieel is om vocht snel af te voeren. Het tweede laagje biedt extra absorptie om menstruatievocht op te vangen, terwijl het derde laagje waterafstotend is om doorlekken te voorkomen. Materialen zoals (biologisch) katoen, bamboe en bamboeviscose, polyester, elasthaan of spandex, en nylon worden vaak gebruikt vanwege hun absorberende en vochtregulerende eigenschappen. 

Wat zijn PFAS? 

PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) vertegenwoordigen een uitgebreide groep van duizenden verwante chemische stoffen, vervaardigd door de mens. Deze stoffen zijn buitengewoon persistent en kunnen zich in het lichaam ophopen, met schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Ondanks deze risico's werden (en worden) PFAS veel gebruikt vanwege hun unieke eigenschappen, zoals stabiliteit, water- en vuilafstotendheid, hittebestendigheid en lage oppervlaktespanning. Dit heeft ertoe geleid dat ze in tal van consumentenproducten zijn beland en helaas ook in bodem, water en zelfs het bloed van mensen en dieren over de hele wereld.

Zit er PFAS in menstruatieondergoed?

Menstruatieondergoed kan PFAS bevatten vanwege de absorberende eigenschappen ervan. PFAS, ook bekend als "forever chemicals", worden vaak aangetroffen in dergelijke onderbroeken vanwege hun waterafstotende kenmerken. Blootstelling aan deze chemicaliën via de vagina kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals vruchtbaarheidsproblemen en bepaalde vormen van kanker. Het is daarom belangrijk om bewust te zijn van de materialen die worden gebruikt in menstruatieondergoed en indien mogelijk te kiezen voor producten die vrij zijn van schadelijke chemicaliën zoals PFAS.

In recente Amerikaanse onderzoeken, zoals die van Wirecutter en Mamavation, werden menstruatie- en incontinentieproducten getest op PFAS. Uit deze onderzoeken bleek dat een aanzienlijk aantal geteste menstruatieonderbroeken PFAS bevatte. Het is interessant dat PFAS vaak in lagere niveaus werd aangetroffen in menstruatiecups.

Beste menstruatieondergoed

Hoewel de Amerikaanse onderzoeken ons een goed beeld geven van de mogelijke risico's van het dragen van menstruatieondergoed, is het lastig om te zeggen hoe het in Nederland zit. Tegengif heeft wel enkele leveranciers van menstruatieondergoed gevraagd naar de aanwezigheid van PFAS, maar er zijn - voor zover wij weten - nog geen laboratoriumonderzoeken uitgevoerd door een onafhankelijke derde partij in Nederland. Het ontbreken van dergelijke onderzoeken maakt het moeilijk om een volledig beeld te krijgen van de situatie met betrekking tot PFAS in menstruatieondergoed in Nederland. 

Natuurlijk kun je niet voorzichtig genoeg zijn als het gaat om je menstruatie. Daarom hebben we een aantal tips voor je opgeschreven die je kunt nagaan voordat je iets koopt. Hopelijk heb je er wat aan :)

Natuurlijke materialen: wij proberen altijd voor natuurlijke vezels te kiezen. Juist bij ondergoed is dit zo belangrijk. Denk bijvoorbeeld aan merinowol of biologisch katoen. Ga ook vooral op zoek naar certificeringen, zoals GOTS, om er zekerder van te zijn dat de stof veilig is. 

Een integere verkoper: zoek naar merken die bewust zijn van hun chemische processen, regelmatig hun producten testen en open zijn over hun bevindingen. Aarzel niet om de verkoper een e-mail te sturen om te informeren naar de aanwezigheid van PFAS in hun producten. Kijk ook naar certificeringen zoals GOTS en Oeko-Tex. Hoewel deze certificeringen niet garanderen dat er geen PFAS aanwezig is, zijn ze wel een indicatie dat er minder schadelijke stoffen aanwezig zijn en dat de productieprocessen streng worden gecontroleerd.

Duurzaam is niet altijd non-toxic: Duurzaamheid betekent niet automatisch dat iets veilig is voor je gezondheid. Hoewel het gebruik van menstruatieondergoed kan bijdragen aan een verminderde hoeveelheid wegwerpproducten en dus duurzamer kan zijn voor het milieu, betekent dit helaas niet altijd dat het ook goed is voor je gezondheid. Het is belangrijk om ook aandacht te besteden aan de materialen en chemische samenstelling van het ondergoed om ervoor te zorgen dat het veilig is voor langdurig gebruik.

Koop getest menstruatieondergoed uit de VS: zoals eerder vermeld, is er in Nederland nog veel onduidelijkheid over de pfas-levels in menstruatieondergoed. In Amerika zijn er wel al enkele onderzoeken uitgevoerd, waardoor we meer weten over welke (Amerikaanse) merken veilig zijn en welke niet. Als je de verzendkosten kunt betalen, overweeg dan om online te winkelen bij Period of Lilova (beide getest op PFAS). 

 

 Disclaimer (Do Your Own Research): We delen met alle liefde onze ervaringen en kennis met je die we hebben opgedaan in onze zoektocht naar een gifvrij leven. Tegelijkertijd willen we wel benadrukken dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jouw gezondheid (dat spreekt voor zich, toch?). De informatie die we hier delen is bedoeld voor algemene educatieve doeleinden en is geen persoonlijk medisch advies. Iedereen is uniek, en wat voor de een werkt, werkt misschien niet voor de ander.